Opisy i gatunki ryb w Polsce

Oto krótki słownik pojęć który powinien znać każdy wędkarz.

A

AKWEN – jest to określona część obszaru wód, jest odpowiednikiem terenu na lądzie.

B
BEŁO – głęboki dół o spokojnej wodzie w wartkim nurcie potoku. – rodzaj przynęty wędkarskiej, najczęściej w postaci blaszanej imitacji rybki. Działa na ryby wabiąco tylko wtedy, kiedy jest w uchu.
BŁYSTKA – sztuczna przynęta spinningowa wykonana z metalu. Profilowane kawałki metalu, którym nadajemy najprzeróżniejsze kształty, błystki wirowe składają się z korpusu i skrzydełka obracającego się wokół osi błystki.

BRODA – wielokrotne splątanie się żyłki w trakcie wyrzutu żyłki z przynętą przy użyciu kołowrotka, najczęściej przyczyną powstania „brody” jest niestaranne nawinięcie przed wyrzutem żyłki na szpulę.

C
CIĘŻAREK – jest to ołowiany obciążnik który pozwala rzucić cały sprzęt na określoną długość oraz służy do utrzymywania się spławika w pozycji pionowej.

D
DOTYK – sposób łowienia ryb polegający na dotykaniu przynętą i prowokowania ryb żerujących pod samą powierzchnią rzeki czy jeziora.

E
EKOLOGIA – dział przyrodoznawstwa, zajmujący się badaniem zespołów organizmów żywych oraz ich powiązania z otoczeniem.
EKOSYSTEM – układ biologiczny, obejmujący żywe organizmy wraz z ich nieożywionym środowiskiem; przykładem ekosystemem może być jezioro lub staw.
EUTROFIZACJA – proces starzenia się zbiorników wodnych pod wpływem substancji użyźniających. Początkowo powoduje one rozwój życia w wodzie, następnie jednak staje się ono zbyt bujne, co prowadzi do zamierania i zarastania zbiorników. Proces uznaje się za naturalny lecz w obecności człowieka ulega on przyspieszeniu, często zawrotnemu.

F
FINKA – jest to nóż przydatny podczas wędkowania.

G
GLONY – najprostsze rośliny samożywne, jedno-, lub wielokomórkowe, o dużej różnorodności i formy i zróżnicowania wielkości. Do glonów nalezą mikroskopijne organizmy, unoszące się swobodnie w wodzie jak i kilkunasto a nawet kilkudziesięciocentymetrowe wstężnice, porastające np. podwodne kamienie.
GŁÓWKA – budowla wodna, prowadzona od brzegu w kierunku środka dla ochrony brzegu lub odpowiedniego skierowania nurtu.
GÓRKA PODWODNA – wybrzuszenie dna, bogato pokryte roślinnością, bardzo często jest to miejsce doskonałego połowu.

GRUNT – głębokość na której zamierzamy łowić ryby. Grunt jest to odległość na żyłce pomiędzy haczykiem a spławikiem.

GRUNTOMIERZ – ciężarek przywiązany do końca żyłki i spuszczony na dno, służący do precyzyjnego określania głębokości wody na łowisku.

H
HOL – wędkarskie określenie wyciągania z wody ryby zaczepionej na wędce. W najprostszym wypadku polega to na zwykłym uniesieniu zdobyczy w gore, przez podniesienie wędziska.
HACZYK – jest to niezbędny przyrząd do połowu. Służy to zacinania i wyciągania ryb do brzegu. Wiąże się go na końcu żyłki.

I
IKRA – są to jaja, które ryby składają podczas tarła.

J

JĘTKA – jest to owad którego używa się jako przynęty. Żyje on zaledwie kilka godzin.

K
KOŁOWROTEK – element wędki, służący za podręczny i poręczny magazynek żyłki nawiniętej na szpule , mocowanej najczęściej w dolnej części wędki.
KALENDARZ WĘDKARSKI – spis dni, w którym zaznaczone są orientacyjne okresy tarła i najlepszych połowów ryb.

KOŁOWROTEK – jest to urządzenie mechaniczne służące do magazynowania i zwijania żyłki – żyłka magazynowana jest na specjalnej szpuli a może być nawijana przez obrót samej szpuli lub obrót specjalnego kabłąka wokół szpuli nieruchomej. Szybkość nawijania żyłki na szpulę zależy od szybkości z jaką obracamy korbkę.

KOTWICA – jest to haczyk przeważnie z trzema ale również i z dwoma ostrzami. Służy ona przeważnie do połowu drapieżnych (na żywca) oraz do uzbrajania woblerów.

L
LINIA BOCZNA – rząd otworków z boku ciała ryby. Prowadza one do kanalików, w których znajdują się tzw. narządy linii bocznej, czyli swoisty narząd zmysłu, jeden z najwrażliwszych. Za jego pomocą ryba odczuwa najdrobniejsze zmiany ciśnienia i temperatury.
LITORAL – inaczej strefa przybrzeżna. Cześć jeziora, w której skupia się większość organizmów roślinnych i zwierzęcych i gdzie przebiegają najważniejsze procesy życiowe.
LARWA – służy jako wędkarzowi jako dobra przynęta.

Ł
ŁAWICA – skupisko ryb najczęściej jednego gatunku, lub cześć dna wyniesiona ponad pobliskie głębie.
ŁOWISKO – akwen wodny (określone miejsce w rzece lub jeziorze), gdzie zamierzamy łowić ryby.

M
MIMIKRA – zjawisko ochronnego upodobania się zwierząt do elementów środowiska lub do innych zwierząt. Wśród ryb jednym z przejawów mimikry jest dostosowanie barwy grzbietu do koloru dna, co utrudnia ich wypatrzenie z góry
MUCHA (metoda połowu) – sposób połowu ryb na przynętę zwaną sztuczną muchą, podstawę sprzętu stanowi specjalna linka, której ciężar starannie dobieramy do wędziska, sztuczna mucha, którą łączymy z linką za pośrednictwem specjalnego przyponu o zmiennej grubości żyłki.

MUCHA (sztuczna) – są to wszystkie przynęty bez względu na kolor kształt, wielkość, które przypominają owady.

O
OSĘKA – jest to hak do wyciągania dużych ryb.

OSOKA – jest to roślina, która rośnie w wodach, lubi dno miękkie i muliste. Czasami tworzy gęsty kożuch na powierzchni wody.

OCHOTKA – larwy tych owadów stanowią jedną z najlepszych przynęt naturalnych.

P
PELAGIAL – inaczej strefa otwartej wody lub ton albo plosa, główna cześć misy jeziora.
PLANKTON – zespół drobnych organizmów, unoszących się biernie w wodzie. Dzieli się na plankton roślinny ( fitiplankton ) oraz zwierzęcy ( zooplankton ).
PLOSO – zob. pelagial. Plosem nazywa się też często spokojniejsze i głębsze miejsce rzeki.
PŁAŃ – niezbyt głęboki odcinek potoku, o wodzie względnie spokojnej.
PŁETWA TŁUSZCZOWA – niewielka płetwa występująca u niektórych gatunków ryb ( np. łososiowatych, lipieniowatych, sumikowatych, stynkowatych )umiejscowiona w tylnej części grzbietu.
PROFUNDAL – inaczej strefa głębinowa. Przydenna cześć misy jeziornej, znajdującej się poniżej pelagialu.
PRZYNĘTA – cześć wędki, mająca za zadanie zwabienie ryby i skłonienie jej do wzięcia haczyka do pyszczka.
PRZYPON – końcowy odcinek wędki, za którego pośrednictwem haczyk jest przymocowany do głównego odcinka żyłki. Czasami jest to kilkunasto centymetrowy odcinek żyłki cieńszej niż zasadnicza stanowiąca rodzaj bezpiecznika w wypadku zaczepienia haczyka .
PIERZCHNIA – specjalny łom do wykuwania otworów w lodzie.

PODBIERAK – jest to siatka umocowana na kiju, który jest na końcu rozwidlony. Służy do wyciągania ryb przeważnie z wysokiego brzegu gdzie nie mamy dostępu do ryby aby ją wyciągnąć rękoma.

PRZELOTKA – jest to część wędki (metalowa lub plastikowa), które służy do podtrzymywania i do wyciągania żyłki z wody. Są różne rodzaje przelotek: rolkowe, druciane, konstrukcyjne, z wkładką ceramiczną lub węglową.

PRZYDUCHA – jest to brak tlenu w wodzie wywołany rozwojem glonów.

PRZEPŁYWANKA – metoda połowu ryb , w której zestaw wędkowy wraz z przynętą spływa z prądem wody, stosujemy ją przede wszystkim na rzece, niekiedy na jeziorach.

PRZERĘBEL – jest to otwór który wykłuwa się w lodzie i który służy do połowu ryb pod wodą.

PRZYNĘTA – pokarm dla ryb nakładany na haczyk.

PRZYPON – część żyłki, do której bezpośrednio przywiązujemy haczyk, przypon powinien być cieńszy od żyłki aby był mniej widoczny dla ryby.

R
RYBITWA ZWYCZAJNA – jest to szybki ptak o energicznych ruchach z charakterystycznymi długimi wąskimi skrzydłami.

S
SPINNING – metoda łowienia, polegająca na zarzucaniu przynęty na znaczna odległość, a następnie wprawianiu jej w ruch przez ciągnięcie za pomocą kołowrotka. Najczęściej przynęta spinningowa są błystki, woblery, twistery.
SPŁAWIK – element wędki mocowany na żyłce wykonany z tworzywa lżejszego od wody, dzięki czemu unosi się na wodzie, utrzymuje przynętę na pożądanej wysokości oraz swoim zachowaniem sygnalizuje o ruchach przynęty.
SZTUCZNA MUCHA – rodzaj przynęty, imitacja owada w postaci doskonałej lub w innym stadium rozwojowym.
SZYPOT – zob. bystrze.
STANOWISKO WĘDKARSKIE – miejsce, z którego wędkarz łowi ryby, może łowić je z brzegu rzeki czy jeziora, z mostu, stojąc w wodzie lub w łodzi.

T
TARŁO – okres godowy u ryb .
TAMA – jest to budowla wodna do regulowania przepływu wody albo jej spiętrzania.

TWISTER – jest to mała rybka (przeważnie gumowa o różnych kolorach i odcieniach), którą łowi się przeważnie ryby drapieżne.

U
UCHO – jest to część haczyka, która służy do tego aby się żyłka nie ześlizgiwała z haczyka.

W
WĘDZISKO – cześć wędki mająca postać zwężającego się pręta. Za jego pomocą operuje się żyłka wraz z zamocowanymi na niej elementami spławikiem, haczykiem z przynęta itp.
WOBLER – sztuczna przynęta wykonana najczęściej z drewna, metalu lub sztucznego tworzywa, przypominająca swoim wyglądem różne ryby. Woblery dzielimy na pływające i tonące.

WĘDKA – jest to kij na którym umieszcza się kołowrotek oraz przez przelotki przekłada się żyłkę. Służy do rzucania całym zestawem.

Z
ZACIĘCIE – energiczny ruch wędki mający na celu wbicie haczyka w pyszczek ryby.
ZĘBY GARDŁOWE – zęby parzyste, charakterystyczne dla ryb spokojnego żeru czyli nie drapieżnych służące do rozcierania pokarmu. Zęby gardłowe większych ryb karpiowatych są przez wędkarzy uważane za cenne trofeum.
ZWARY – gwałtowne zawirowania wody, kipiele, powstające najczęściej za przewężeniem nurtu.
ZACZEP – zaczepienie się haczyka, błystki o roślinność podwodną, a czasem o gałęzie przybrzeżnych drzew lub krzewów.

ZANĘTA – wszystkie produkty wrzucane do wody przed połowem w celu przywabienia i przyzwyczajenia ryb do pobierania określonego pokarmu.

Ź

ŹRÓDŁO – jest to naturalny wypływ wody gruntowej na powierzchnię Ziemi, zachodzi pod wpływem siły ciężkości lub ciśnienia hydrostatycznego.

Ż

ŻYŁKA – jest to linka zawinięta w jednym końcu na szpuli kołowrotka a do drugiego końca można przywiązać np. haczyk, błystkę , woblera, muchę i inne sztuczne przynęty. Z żyłki możemy zrobić przypony o różnej długości i grubości. Na żyłce umieszczamy również spławik, sprężynę, ciężarki z ołowiu, itp.

ŻYWCÓWKA – metoda połowu ryb drapieżnych przy użyciu żywej rybki jako przynęty.

ŻYWIEC – żywa rybka służąca jako przynęta przy połowie drapieżników.